Plaats: Arnhem, NL
Jaar: 2023
Opdrachtgever: Particulier
Aannemer: Bouwbedrijf van Rhenen
Constructeur: R2 Constructie Advies BV
Fotografie: Jeroen Musch
Team: in samenwerking met Robert-Jan de Kort

Vakjurywinnaar Heuvelinkprijs 2024, de tweejaarlijkse Arnhemse architectuurprijs voor de beste nieuwbouw


Onder de Radar

Aan de rand van de Veluwe, op een voormalig militair terrein, staat buitenverblijf Onder de Radar. Het verblijf neemt op gepaste wijze plaats in het natuurlijke landschap, en maakt het verborgen militaire verleden van haar omgeving op een kunstzinnige manier zichtbaar.

De Koningsweg in Arnhem vormt de zuidelijke rand van Nationaal Park De Hoge Veluwe, een van de grootste en mooiste natuurgebieden in Nederland. Aan deze weg ligt Buitenplaats Koningsweg, een kazerneterrein dat de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwden als onderdeel van het militair vliegveld 'Fliegerhorst Deelen'. Om de vliegtuighangars en onderkomens voor personeel op het terrein aan het zicht van de geallieerden te onttrekken, vermomden zij de verschillende gebouwen op het terrein als boerderijen. Het militair verleden van de Buitenplaats is daardoor niet direct zichtbaar, maar ligt verscholen onder de oppervlakte. 




Situatie
Archieffoto Radartoren


Na de oorlog werden op het terrein nog een aantal gebouwen gerealiseerd. Een daarvan is de Radartoren. Het bescheiden gebouwtje werd gebruikt als een opleidingsgebouw voor de Radio-Radarschool. Op het dak stond een imposante radarinstallatie - een enorme stalen constructie - met als hoogste punt de kenmerkende antenne.

Vlak bij de Radartoren, op een open veld tussen de bomen, staat nu het buitenverblijf 'Onder de Radar'. Het verblijf vertoont met zijn matzwarte gefaceteerde voorkomen gelijkenissen met de 'F117 Nighthawk': het iconische straalvliegtuig dat ontwikkeld is in de jaren ‘80 en dat met behulp van stealth technologie onzichtbaar kon blijven voor de radar. Het zwarte hoekige verblijf oogt als een mysterieuze gestalte. Met zijn neergeklapte roosters lijkt het verblijf zojuist op de bosbodem geland te zijn.





Begane grond
1e verdieping
2e verdieping
Dak aanzicht


De draagconstructie bestaat uit vier stalen spanten en is omkleed met houten gevelelementen. Aan de binnenzijde zijn zwarte stalen profielen niet weggewerkt maar nadrukkelijk zichtbaar. Samen met de kunststof roosters geven zij het interieur een utilitair en industrieel karakter, alsof je aan de binnenkant van een machine bent.






Door zijn zwarte gevelbekleding warmt het gebouw onder invloed van de zon snel op. Strategisch gepositioneerde gevelopeningen en roosters in de verdiepingsvloeren garanderen een vrije luchtstroom van onder naar boven door het gebouw. Door het schoorsteen-effect dat hierdoor optreedt wordt overtollige warmte afgevoerd langs de bovenzijde, en frisse lucht aangevoerd langs de onderzijde van het gebouw.